Aql samarasi

Kam bulsada qulingni siylagin Ōzing,
Lutfing ila yoruḡdir bebahra yuzim.

Menga qudratingdan ber, aytay xuş kalom,
Baytlarimda vasfingni aylayin bayon.

Yaxşilarga lutfingni baxş ayla Olloh,
Yomonlarga lanʼating aytgaylar şoir,

Yetti xilda iqlimni yaratib illo,
Neʼmatlaringni tortiq qilgansan Qodir.

Vatanim qalbimda heç tuxtovsiz Yangrar,
Valekin iç,taşida sezaman xatar.

Garçi men kirmasamda jangu Yasolḡa,
Tanqidim yoqmapdi pes oqsoqoliḡa.

Şoiru oqillarga berilsa azob,
Har ikki dunyosida sanalgay qazzob.

Meni oqlamasalar toyçasi makkor,
Qalamim tez kirişgay ḡazovat jangga.

Şiorlarni galutop desang sen beor,
Tayyor tur qaytmoqqa toy jahannamingga.

Bir mitti misol aytsam bordir isboti,
Quloq tutsa tuşunib olgay Ismati:

Qurşovda qolganda xorazm şahri Urgenj,
Şayx kuraşdi ḡanim – la kun uzzkun,keç.

Çingiz yalovin yirtgan şayxdek Qubroyo,
Ilon qimir etsalar yernyng ostida,

Sezarmişlar ajabo toyça Mirziyo,
Balogardonni hatto osmon ustida.

Şayx Qubroyo, Jalol şoh ketganlar barvaqt,
Şahidlar Qabri nurga labo-lab harvaqt.

Jalol Manguberdi,şayx ajdodlar kōrki,
Alar utmişimizning heç ōçmas mulki.

Tun uzoq, şomni tongga ulab uyqusiz,
Ismat- la Toyça meni etdi yuzma-yuz.

Savollarga javobon Ismat Xuşov der,
Jahoniy donişmandlar Danning va Kryuger.

Aqli ziyod deb eʼtibor-tom manoda,
Etişgan, Anqo nayob quşga qiyoyelab.

Yana qandoq savol bor, aytingçi,meni,
Dōzaqda degan etin şilmastlar pōstlab.

Tuşumga ham kirgan –men toqa oçunda,
Boşqa aqida tōqib yurmang aççuvda.

Portlatganday Ismat Xuş jahon oynasin,
Orqa,oldga qaramay,turib yuzma-yuz,

Maqtagani,maqtagan kuşdor toyçasin,
Duq urgay goh aylabon barmoḡin bigiz.

Boşda, kōrarga kōzim yōq deb xaromni,
Endi, kōkka kōtargay qiyḡir Çiporni.

Bir nuqtada turolmas, ikki yuzlama,
Orqa oçiq jirtakdan haq gap izlama.

Xuşov Xuş,toyça ramzin-ōroqu bolḡa,
Qiyoslar yolin ham sof Majnunu tolḡa.

Aql samarasi toşib ketganlar haqda,
Aytayapman, tahlili aççiq ḡoyatda.

Dunyo ōzbeklari Xuşov-bolḡa ōroqqa,
Bōy egmiş tengqur debon dohiy urtoqqa.

Şoir baytlari,senga emasdir asal,
Tuşunasanmi yo yōq keltiirsam misol.

Kurçatov,Karalyovlar çōqinib Haqqa,
Qanot boḡlagan çoḡda yerdan falakka.

Bergança işlariga kamtarin nisbat,
Katta ketmay qōyişgan pastdan past baho.

Notovon işlariga osmon hayratda,
Esada,nazar taşlar deganlar Olloh.

Yo Navoiy, Nizomiy yozganda “ Hamsa”,
Kōkrak kerib “ Man, Man” lab labin oçmagan.

Ismatga xufyona iş topşirsa Toyça,
Fisq-fasod xiyonatdan heç vaqt qoçmagan.

-Menga aql ōrgatmanglar,aqlim ziyoda,
Hamda toq, dono deganlarku dunyoda.

Beaql degan kimkan, qani aytsinçi,
Toyça sarvindoriman – ḡolib birinçi.

Kim ekanlar mening salohiyatimni,
Past degan layoqat, qobiliyatimni.

Oḡziga qarab gapirsin beaql nomard,
Oḡzini yirtgayman dod,baqirib behad.

Suykannaversang Ismat, çōqmor bilakka,
Aytaverasan doding sōngra falakka.

Rustam Inoyatovu Almatov, Toyça,
XAYL! Çōbir yuhoning maxov tolibi.

Aql mulkida emişlar osmonu oyça,
Xuşov bilan alarning birmiş qolibi.

Ōylab oxirigaça yetolmaysan heç,
Ularda na iymon bor, na insoniy burç.

Bilmaysan ōzlarini kimga ōxşatar,
Tan bermişlar ularga hattoki başar.

Ularning mulkimiş zarbop Zarafşon,
Nazdida heççimiş yer ōqi Badaxşon.

Rustam Inoyatov, Almat, Mirziyosi,
Şōro “ Troyka”sin tulki yoki bōrisi.

Kin, iḡvoni tuşurmay qōldan hissizlar,
Kerakmi, kerakmasmi gumroh boşsizlar,

Yugurgança boş suqib har kun ,har yorga,
Ortga boqib insofga kelmaslar nega.

Ōylab yurma kelmagay sening qōlingdan,
Xudo etgan dunyoni atay biri kam.

Tutib tomi siljigan joyidan bir kun,
Bir yoqli qilarlar ōkinma ukam.

Şoir oşiq maşuqlarga dilin yorsa,
Majnun desa Laylisiga ey! Şakarlab,

Muḡombirlik qurib ketsin Ismat esa,
Hurkitadi oşiqlarni eşak arlab.

-Heç ham, heç qayrilmas salohiyatimni,
Biron bor yengilmas qobiliyatimni.

Danning va Kryuger aytmagan heç ham bekorga,
Rahmat deyin dunyoviy donişmandlarga.

Bemavrid hangragan sōloqmon eşak san,
Dōzaqiy tutontiriq çōpu xaşaksan.

Ismatu Oripovdan aylang al hazar,
“Men” degaylar boşqani ilmayin nazar.

Aytgan edim Navoiydek avliyolarni,
Endi aytay aql dōngan devonalarni.

Aql samarasi kimda toşgankan desang,
Avvalam bor Toyçayu Xuşovda denglar.

Inoyatov, Almatov, Safar Ostonni,
Har işda qolişmas tengqurlar denglar.

Tuşlariga kirsa dodo-XAYL! Çōbiri,
Xotirasin qayd etgay Şurik munkiri.

Lahatini bezat desa pes dodosin,
Olvon olvon kōmib taşlar gulçambari.

-Men ōşa Almatov, Toy yonida turib,
Izing bostirtiram der “Jasliq” qonxōri.

Ilmiy urfon “XAKER” maktab oçib Toyça,
Ōqitmoqda niyati bad yuholarin.

Qayta şay-saylanişga tōbiçoq şumça,
Tik oyoqqa turḡozmoqda xufyolarin.

Maktabning boş kotibi Xuşov Ismatmi,
Bilmasang çaplama dōst,nohaq tuhmatni.

Kafansiz Toy kirmasman deb yer qaʼriga,
Vada bergay kelolmasdan bir qarorga.

Ōzbekning boyligi gaz, tillosi,zamin,
Etsada keragida dunyoni taʼmin,

Qaroqçini ōḡri urgaç har kun gōyoki,
Qaşşoqdanda qaşşoq keçgay inson hayoti.

“ “ “ “

Taşqi iş vazirlarin – Stokgolm Sammbitida,
Gap ketardi Bander tuzumin isbotida.

Ayt Darviş! Xuşev besoqol laʼinmi, odam,
Nega tiş qayrar Putinga olçaq damba dam.

Banderga qahr qilgan Donbasni şaytoni kibr,
Yaraştirmiş qoş uçurib kerilsa qurḡir.

Qrim yurtni qadim dōst Rusdan ajratmiş, muştdor,
“Kuzkina mat” dek şoh bōlsam der, avvalam bor.

Stokgolm Sammbitiga şahlosin qiya suzib,
Taloq qilmiş Lavrov fikrin qiçiḡi qōzib.

Lavrov, Putin menga demak quloq osmaskan,
Çaqur – çuqir rejang debon pisand qilmaskan.

Qarang, hali Putinin boplab bir kururman,
Qinḡiru qiyşik gaplaring deb, boqasa bir.

Toyçam kişnaşiga quloḡim ding tuturman,
Kişnaşiga qulluqçiman. Bu Putin çun sir.

Putinga tarmaşasan it qapaḡon bōlib,
Arpangni xom ōrganmikan yo bilaturib.

Solovevni sōkişlaring siḡmas aqlga,
Gap daḡalku deb, Toy lab oçmas baxilga.

Katta bir davlatga podşo bōlaturib Toy,
Dimoḡ qoqolmaskan gōrda tik turgan Budtay.

Almat “Kōk” dan çōzsa ketin qisolmas qulsan,
El aro “şumşuk Ōrdak” – pisingqisi şumsan.

Qiçiq bas desalar Vladimir, Xuşev beor,
Qiçiq, – der qonur hazillaşsa ketga çōqmor.

Xullasi gapning bōlmasin aytarkan, demak,
“Jasliq” qa Bek bōlsaydim deb şimargay bilak.

“Ōrdak uçib ḡoz qolsin” – momom ketar onda,
“şumşuk ōlib kōpaysin dōst” – devdi Vatanda.

Ovzingga qarob gapir ey! Noşukri banda,
Tavba qip hamnd sano ōqi har şomu tongda.

“ “ “ “

Ōzbekning aylantirib boşini Ismat,
Ne sabab kōtarmaslar yalovin nusrat.

Ey! Besoqol zobitlarning jononisan,
Toyça şumga kōrinayin yaxşi deysan.

Muxbir Safar Oston, Xuşov qaysarlarga,
Yer qaʼrida bordir savol asrorlarga.

Sen bilmasang osmon sofong erur guvoh,
Ajrimingni bitib qōygan Qodir Alloh.

Sen kimsan, şoir bilan işing nima,
Çaqa bōlsang sarvindor deb ataydima.

Yurmoqçimi Toyça şohning izin bosib,
Bōlmoqçimi unga voris zeb munosib.

Ey yoronlar Ismat Xuşga bōlmang ulfat,
Boşga kulfat yoḡdiradi kar kasofat.

Toyça şohdan buyuklikni orzu etma,
Tahlilingda oqillarga yolḡon aytma.

Yuzma-yuzlab uçraşuvdan bōldi maʼlum,
Dunyo ōzbeklariga senmas muallim.

Inoyatov çap çopari-qulisanku,
Yetim, yisir pismadoni ekansanku.

Bōlmoqçimi Toyça xonning çin vorisi,
Nayob tadqiqoti Danning va Kryugerning,

Tuḡri kelgan bōlsa doniş samarasi,
Ōpavergin tuppoḡini qaro yerning.

Şiviringni topib bōlmas şunda hargiz,
Massavlanma “Men man” deya befam hōkiz.

“ “ “ “

His etib yaqinligin barhaq ōlimni,
Xayirli işlariga urdim qōlimni.

Borliqni yaratguvçi sarvari olam,
Yul kōrsatdilar urḡan çoḡimda qalam.

Ajdodlarim hayrati obrō nufuzda,
Rizqini jamlagandek saxovat kuzda.

Ovziga tepdi,-Çōlpon degandek sartni,
Tilab Haqdan tepganga vaboxuk dardni.

Sargardon kamina istiqloldan buyon,
Yaratyotir rango-rang atama doston.

Ōzigabek millatning ōzligi ular,
Istiqlolning ilmiliq şamoli ular.

Lol etgaç Toyni, Xuşning barmoq ōyini,
Sayrat der, – “Kelajaging porloq” kuyini.

Qança elin toptamasin Toyçasi xon,
Yerga kirgay gado Ila bōlib bir son.

Yerning xislatlarini aytsam ziyoda,
Sarişta etguvçi har ikki dunyoda.

Kimlarki amal qilsa sōziga Xudo,
Unga tan bergay doim biri kam dunyo.

Musofir ellarda men yangliḡ-faryoday,
Fiḡon hijrolarida yongan-Furqatay.

Men esa bōlmadim heç biron bor yolḡiz.
Yonimda hamroh Olloh keçayu kunduz.

Ey Xudo Haq!Yorlaqa qulingni ōzing,
Yuz burib istiqlolga aytsin haq sōzin.

Bu erur bōlgusi rumon deboçasi,
Hozirçalik aytildi unça,munçasi.

Toqat qiling muxlislarim aytmoqqa sōz,
Kulmoqqa şay tikoni ḡuj-gul bōtakuz.

IZOH

Danning-Kryuger samarasi:qobiliyatsiz şaxsning ōz layoqatini ōrtaçadan yuqori,degan xato fikrlaşi namoyon bōladi. Boşqaça aytganda Danning-Kryuger samarasiga duçor kişi saviyasi pastroq bōlsada, ōzini boşqalardan yuqori quyadi. Uşbu samara qobiliyatsiz şaxslarning ōz xatolarini aniqlay olmasliklari bilan izohlanadi.
PS: Joydori ōzbekçasiça aytganda (men manḡit uruḡi-jōqçi ōzbeklaridan man)-menga qolsa esi past,taʼbiyu ruhiyat tuyḡusi tor şaxslarning-aql samarasi deb atagan bōlar edim;boşqa tildagi-misol uçun rus, fors tilidagi izohlarni ham ōqib kōrganingiz yanada ruşanroq tuşunçaga kelgan bōlar edingizlar. Samara 1999-yili Devid Danning va Djastin Kryuger tomonidan taʼriflangan , ōz qobiliyatsizligini yuqori baholaşga olib keladi nomli bu tadqiqotlari uçun psixologiya bōyiça Ig Nobel mukofoti bilan taqdirlanganlar.

Şuningdek, Danning-Kryuger samarasining teskari holi: ōzining layoqatlarini past saviyali, deb tanqidiy fikrlaydigan odamlarning qobiliyatlari aslida ular ōylagandan balandroq ekani kuzatilgan.

Izohga izoh: hayotda voqia, hodisa keçinmalarini aniq, oydin badiy tilda raʼiyatga axborat berib turadigan ōqimişli şaxs jurnalist deb ataladi. Ularda ijodiy istedod kam desak katta xatoga yōl qōygan bōlamiz. Ular hodisa,vaqt keçinmalari mavzuida katta,kiçik maqolalar,oçerklar yozib turadilar. Rumon, qissa,dramma asarlar ijod qilişda istedodi yetarliça emas (hammasi emas albatta)-Jahongir Muhammad, Nurullo Muhammad Raufxon, Muhammad Bekjon doho adiblarni misolda aytiş haqiqatga tōḡri keladi ( u zotlarning aslida kasbi jurnalistlardir). Ōz ustida tinimsiz işlab kun uzzukkun qalam tebratadi. Bu zukko adib ustozlarimiz kabi xorijlarda uzlatnişinda ōtirgan Qubroyo şayx avlodi Muhammad Solihlar ança.

Xuşov Ismat, Safar Oston kōrsavod gumroh jurnalistlar esa Voʼizdlardek baloday şeʼr ōqisalarda poeziyani miyoriga keltirib, falsafiy ruhiyatda fikr yuritiş yoki aytib beriş(bayon etiş) qobiliyatidan uzoqdalar. Şu jumladan adabiyot-şunoslikda badiy tanqidçi vozifasini uddasidan ōlganda ham çiqaolmaydi, sanʼyatşunoslikda esa devol nima, ular nima farqlari yōq. Agarda adabiyot şinosligu sanʼatşunoslik davrasiga, tuşib qolgudek bōlsa, yolḡon-yaşiq oḡiz kōpirtirgança aqliy inqirozga uçrab, eşagiga aql ōrgatuvçi Afandiga ōxşab ketadi va Xudoning qahriga uçraşişi muqarrar, heçkim bu vazifani ularning zimmasiga hozirça yuklagança yōq. Şu asnoda adabiyot milatning işi ekanligini tuşunmasdan, hamon Şōrolarning socialistik realizm ḡoyasini yalov qilib olib, aksinçasini-adabiyot davlatning işi debon fikr bayon qiladi ular, buni asoslab oḡziga kelgan kalimani çegarasiz qōyvorib yuboroveradi- mendan qōrqsin yoki yuqori lavozimda turgan şaxslar (ayniqsa prezident Toyça)-ning nazariga tuşib qolay (yaxşi kōrinib qolay)-rusçasiça aytganda “ podstavnaya utka” rolini ōynagani ōynagan. Ayniqsa bu vazifani Ismat Xuşov şundoq maqomiga yetkazib ōynaydiki quyaverasiz, hatto beşqarsak çalib yuborgingiz keladi, umuman kim bilan va nima uçun mulaqat qilayotganini, kimga nima deyayotganini bilmayotir çoḡi. Boz ḡoz turib – hozir men bilan yuzma-yuz turgan SNB zobitlari, mōhtaram prezident va uning boşqaruv boşqarmalarining rahbarlari mening gaplarimni eşitayotib aniq xulosoga kelgan holda,pismadonga nisbatan kerakli çora tadbirlarini kurişlari hadman şart deya kim qayerdan –dunyoning bir çekkasi Ottavadan turib xuddi Levitan bobomizdek oḡzini havoga tōldirib qahr bilan atrofga tupik soçgani, soçgan,-buni men gapirayapman, çora tadbirlarni oxiriga yetkazmasdan qōymayman, meni Ismat Xuşov deydilar deb kōkragiga muştlay, muştlay tōsatdan şeʼr ōqişni boşlab yuboradi;-kimning şeʼrlarini deng,ōşa socialistik realizm kuyçisi, Şōro Kom.firqasining ōlmas ḡoyalari-xalq duşmanlari, quloqlaru ḡayriinqilobiy bosmaçi-qurboşi kuçlar, burjuy idiologiyasini taşuvçi mōllayu poplar va hokazalar qon-qoni, tōqima hujayralarigaça şimilib ketgan, araqxur şaxs Abdullo Oripovning şeʼrlari, gōyo boşqa buyuk adiblar: A. Navoiy, Nizomiy, Ganjaviy, hazrat Dehlaviy, Mavlono Rumiy, Saʼadi Şeroziy, şahrisabzlik Bedil kabi allomatlar yōqdek, Avliyo Imom Buxariy, şayx Zamaxşariy, Termiziy, A. Jomiylarni eslagisi ham kelmaydi, uning fikriça faqatgina bitta şōroning qulbaççasi A. Oripov yer yuzida toqa. Boşqalar gōyoki miyasi aynigan, Şōro adiblariga mos kelolmaydigan gumrohlardir. Umuman, maqtançoq, socialistik realizmçi, totalitar mustabid, tuzumning jurnalisti (agar ul zot jurnalist degan nomga arziydigan bōlsa) muborak ovozlarini eşitaberib joningdan tōyib ketasan.

Ezgulik qadrini toptalar Ismat Kuş-Murtad,
El çekiga tuşgan ul maraz şifo topmaz dard.

Ōzbekistonda tōrtburçakli tōḡri burçak (ōḡri burçak desang haqiqatga tōḡriroq keladi) totalitar boşqaruv tuzumi mavjud,gōyo Şōro Polit.Byuro azolari ular. Turtburçakli ōḡri urçakning birini xudo urib ( burçaklar:Karimov-Çōbir,toyçasi Mirziyonov, Inoyatov, Almatov) qaro yerning qaʼri tortganinga qarib uç yil bōladi, qolgan haybarakallo qulluqçi, qotil, millat maddahlari, uç burçakli ōḡri burçak egalari to holo besamar Çōbirning yakka şaxs totalitar hukumdorlik yalovini osmonu falakka kōtarib hamon u ōḡri burçakdan bu uḡri burçakka quloç oçib,bir biri bilan kim ōzarḡa musobiqalaşib yugurganu yugurgan – ḡayri harakatlarini tōxtata olganiça yōq, kun uzzukkun marmar havuzlarga kalla otganlari otgan. Bu çorgoh maqom, keyinroq segah- manqurt uç burçakli ōḡriburçaklarning haliberi sitilişiga raʼiyatning kōzlari yetmasa kerak. Tirsagigaça qon qalqib turgan kuşdorlar hayotda mutloq narsani ōzi yōqligini tuşunib yetgança biron asr vaqt ōtib ketişi ham mumkin. Yōq, yōq vaqt degan bir buyuk ōlçav borku uni tōxta tib ham,ortga surib ham bōlmaydi, bu buyuk ōlçav manqurt maddohlarning taqdirini uzoḡi biron ikki, uç yil ōtar ōtmas hal qiladi qōyadi. Mana sizga vaqtning qudrati.

Bōlmaydi na uni tutib,
Na yoki ortga qaytarib.

Dunyo biladi, bu manqurt maddah marazlardan pahrez qilgança yiroqlaşib xorijlarda ōzlatnişin ixtiyor etgan ravşan fikr, iymoni but ōzbek adiblari, din va fan arboblari, kindik qoni tomgan ōz ona vatanlari tomon qadam taşlaşinçi (hozirça ularga kōçaning har ikki tomoni-boşiyu oxiri berk)ne balolar boşlariga yoḡiladi…….., vatanparvar, millatparvar jonkuyarlarni,aqliy inqirozga yōliqqan maddoh rahmonalari nega vataniga qōymas ekanlar,agar ular kelsalar ōtirgan joyini toraytib qōymaydilarku, mansab kursisini tortib olmaydilarku, ular bu maddohlarning duşmani emaslarku, ular faqat oqni oq , qaroni qaro deguvçi oqillarimizku……
Xōş,-Çōbir, toyçasi,Inoyatov, Almatovlarning ōzlari aksinça millat duşmanlariku,buni qandoq qilib inkor qilar ekanlar. Xorijdagi allomalar heç qaçon qorani oppoq demaydilar, ana şundagina ularning “aybi”.

Middohlarning yōqolişidanoq, ular bilan, yonmayon turgan socialistik realizm ruhida bitilgan adabiyot ham, tarixi ham gumdon bōlib ketadilar.
Ularning adabiyotida hamon socializm kuyçilari ,kommunizm ḡalabasi sari olḡa deb baqiruvçi (A.Oripovga ōxşangan) adiblar ōqitiladi, qahramonlar ham ōşalar. Vaqt kelib (yaqin oroda) istiqlol davri adabiyoti yoziladi, unda esa tomoman boşqa, iymoni bud,etiqodi oynaday tiniq-toza,xorijlardagi ōzlatnişinda ōtirgan,jonkuyar adiblarimizning asarlari oliy va ōrta talim maktablarda ōqitila boşlaydi: Muhammad Jahongir (Karimovning kirdikorlari rumoni), Nurullo Muhammad Raufxon ( bu kunlar rumoni), Uluḡbek Aşur ( negativlari), Muhammad Bekjon( Alvido, “Jasliq” rumoni), Safar Urgenj , Nomoz Normōmin, Ibrohim Asparov va hokozalarning publisistik aytişuv-qissalari, ustod Muhhamad Solihning tom-tom nazmiy asarlari esa Çōlpon,A. Qodiriy, U. Nosir buzrukvorlarimiz qatorida, şoir emasamda mening ham qinḡir, qiyşiq dostonlarimu badiha-xotira asarlarim darsliklarning bir burçagida turuşiga aminman, işongim komil. Şuningdek darsliklarda sarson-sargardon ustozimiz Boymirzo Hait (turkistonnoma asarlari) Mamadali Maxmudning ham ( Turkiston tarixi haqidagi hujjatli asari), Oybek otaning “A.Navoiy” rumoni, Primqul Qodirning “Bobur”rumoni darsliklarda oldingi saifalarda ōqitilaboşlanadi. Ḡofur Ḡulom oqsoqolimizning “Turksib yōllarida”, “ Sen yetim emassan asarlari ham. Rauf Barfining asarlari sōzsiz.

Oliy pedagogik dorulfununlarda menin fikrimça ustod Erkin Vohidov, haqgōy Şavkat Raxmon, Askar Mahkam, Nabijon Boqiy, Dostoyevskiy, L. Tolstoy, A.Soljenicin, M. Şoloxov, Çingiz Aytmatovlarni ōqitar ekan

PS: Menga qolsa Avropa, Şarq avliyo allomalarini ham; Erazma Rotterdamskiy, Montenya, Didro, Volter, Gyugo, Gobbs, Milton, Avropa bilan Şarq ōtasiga kōprik qōygan buyuk alloma Gyoge, A.Gallanlar esa “Ming bir keça” asarni arab-ajam tilidan francuz tiliga ōgirgan, şarq koloritini çuqur ōrgangan holda “Vavilon Malikasi”, “Zadiç”, “Zoir”, “ Muhammad” kabi kōpdan kōp asarlarni francuz, nemis, angliya, italiya tillariga ōgirganlarni, Çin-Moçin klassiklari Cao Syuecinʼ, Li Şu-Çjenʼ; Yaponiya klassiklaridan Ixara Saykaku, Macuo Bass poeziyalarini, arabzabonu, forszabon klassiklarini, Hind yozuvçi, şoirlarini ōqib ōrganişi foydadan boşqa narsa emas. Buyuk filosoflar Spinoza, Dekartlarni esa ōqitmasdan bōlmaydi, Ismat Xuşev, Safar Oston kabi tomi şiljiganlarning Tomini joyiga keltiriş uçun albatta.

Yillar ōtar ikki mumkin nim asrlar,
Istiqlol maktabida tong mahal bizni,

Zarfaron yozuvimiz boz urarlar bong.
Şunda tanir toliblari menu sizni.

Atab yurmay sōngra Toyni dohiy bobo,
Şoir kuylar odamkuş deb sariḡ vabo.

 

************************************************************

                        Deboçasin intihosi.

Baham kõrgin mõmay olgan sarmoyañni,

Aks holda toptab taşlam samarañni.

Maqtovçaqqa kamdan kammiş bergan oqçasi,

Rumonimni boşlay esa,qolgan ançasi.

Aytib beray afsonaviy nahs qissasin,

Fohişadek ket õynatib pul istaşin.

Gaplari bemaza aralaş-qõrolaş ham,

“Jaslik”gegemonin maqtab çarçamas “Menman”.

Boş qoronğu  bõlaolsam der, – besoqolmoh,

Quşboxt boşga qunib bulurman lol jamol şoh.

Ğintiq tõnqaytirsa yõqkan fohişda izza,

Paçavasi çiqqan-keti ekan bemaza.

Aytdi, – bas qil deb baççaboz dahşinçoq şomni,

Işonç topgaç oşor qilur qõğirçoq şohni.

Old keti bir qaydan bilsin uat hayoni,

Xõja kõrsiña goh eslar mulki panohni.

Jambas qilib Ismat Xuşev deboçasin,

Aytib beray qora keçmis berk kõçasin:

Jaholat jabrini totgan adiblar qani,

Taloşda egilib sinmagan Alp Buzrugim.

Tark etayotgan çoq õnib õsgan vatanini,

Haq, adl, erk yõqligidan yoş tõkkan õzbegim.

Solih, Nomozu Jahoñir kabi insonlar,

Qaytolmay yuripti yurtga buzruk sanoqlar.

Gulşan bulbullari qoçib ketdi har sari,

Gulşan boğ boğbonlari Qar-qarğa aksari.

Davomini axtarmagin-ayt deb qayerda,

Savoliñga javobim kut; rumon taxlilda.